ارزیابی مقاومت به خشکی وعکس العمل ارقام یونجه درشرایط عادی وتنش رطوبت خاک

به منظور انتخاب ارقامی از یونجه برای سالهایی که رطوبت خاک محدود و بارندگی کمتر ا زحد متوسط است که بتوانند از عمکلرد نسبتا بالایی برخوردار باشند ونیز سالهایی با رژیم رطوبتی مساعد و پر باران که حداکثر استفاده از آب را بعمل آورند. 77 رقم یونجه ایرانی وخارجی در دوسال وطی آزمایش صحرایی ویک آزمایش گلخانه ای مورد مطالعه قرار گرفتند . این آزمایشها در سالهای 1365 و 1366 در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران انجام گردید. رژیمهای آبیاری 10 روز یکبار و 20 روز یکبار بترتیب برای آزمایشهای 1و2 در سال اول اعمال شد و تعداد یازده رقم که تحت هر دو رژیم آبیاری عملکرد بیشتری داشتند انتخاب گردید. درسال دوم علاوه بر ادامه آزمایشهای 1و2 ‘ اثر دورهای آبیاری صفر ‘ 10 روز یکبار ‘ 20 روز یکبار و 30 روز یکبار بر روی 11 رقم انتخابی سال اول در آزمایش شماره 3 مورد مطالعه قرار گرفت. در این آزمایشها صفاتی از قبیل وزن خشک علوفه ارتفاع بوته و تاریخ گلدهی ارزیابی گردید. همچنین اثرات رطوبت خاک در 50 درصد ظرفیت مزرعه و 100 درصد ظرفیت مزرعه بر روی دو رقم پر محصول و دو رقم کم محصول که از آزمایشهای سال اول انتخاب گردیدند در یک آزمایش گلخانه ای مورد بررسی قرار گرفت و صفاتی از قبیل تعداد میانگره ‘ ارتفاع بوته‘ طول سه میانگره اول وتعداد پنجه در این بررسی مطالعه و ارزیابی شد. شاخص حساسیت تنش برای مجموع برداشتهای آزمایشهای 1و2 در دو سال انداره گیری شد. مقایسات میانگینها د رمجموع هفت برداشت آزمایش 1 نشان داد که رقم بهار همدان در چین دوم از سال 1366 حائز حداکثر عملکرد بود‘ در حالیکه در آزمایش 2 رقم اهر در چین دوم از سال 1366 بیشترین عملکرد را داشت. ارقام یونجه مراغه ‘ مهاجران (همدان) ‘ اهر ‘ اردبیل ‘ اردکان ‘ شهر رضا ‘ همدان ومرندی از شاخص حساسیت تنش کمتری نسبت به سایر ارقام برخوردار بودند. در آزمایش شماره 3 دربرداشت اول رقم یونجه بمی در دوره آبیاری 10 روز یکبار ورقم پلی کراس بم – 10 در دور آبیاری 20 روز یکبار بیشترین عملکرد را داشتند ودرتمامی رژیمهای آبیاری رقم 2198 قزاقستان کمترین عملکرد را از خود نشان داد. تجزیه واریانس برای مجموع چهار برداشت در این آزمایش نشان داد که ارقام‘ دور آبیاری‘ برداشتها واثرات متقابل آبیاری و برداشت دارای تفاوت معنی دارهستند و در دور آبیاری 10 روز یکبار عملکرد بیشتری بدست می آید و رقم پلی کراس یزد -8 بیشترین عملکرد را نسبت به سایر ارقام از خود نشان داد. دور آبیاری و ارقام بر روی صفت تعداد میانگره اثر معنی داری داشته و رقم یونجه بمی از تعداد میانگره و طول سه میانگره اول بیشتری در رژیم 100 درصد ظرفیت مزرعه برخوردار بوده است . در آزمایش شماره 1مجموعا 6/10092 کیلوگرم علوفه خشک درهکتار بدست آمد که 9/3780 کیلوگرم آن مربوط به سه چین در سال 1365 و 7/6311 کیلوگرم بقیه مربوط به چهار چین در سال 1366 بود. در مقایسه با آزمایش شماره 1‘ میزان عملکرد علوفه خشک در آزمایش شماره 2 مجموعا 8260 کیلوگرم درهکتار بودکه 3636 کیلوگرم آن مربوط به سه چین در سال 1365 و 4624 کیلوگرم و بقیه مربوط به چهار چین در سال 1366 بود. در آزمایش شماره 3 میزان 7/956 کیلوگرم علوفه خشک در هکتار از تیمار بدون آبیاری ‘ 7/2094 کیلوگرم درهکتار از تیمار آبیاری 30 روز یکبار ‘ 2930 کیلوگرم درهکتار از تیمار آبیاری 20 روز یکبار و 3867 کیلوگرم درهکتار ازتیمار آبیاری 10 روز یکبار بدست آمد.